استان کرمانشاه

استان کرمانشاه

تاریخ استان کرمانشاه :
این استان در گذشته یکی از مراکز ساسانیان بوده‌است و از همین دوره آثار بسیار زیاد و ارزشمندی در این استان مانند تاق بستان، کتیبه بیستون و معبد آناهیتا باقی مانده‌است و در طی سده‌های گوناگون نیز به دلیل جایگاه ویژه راهبردی کرمانشاه، این شهرستان دارای اهمیت ویژه‌ای بوده‌است. امروزه نیز از مهم‌ترین شهرهای غرب ایران به شمار می‌رود.
در سالهای ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ با روی کار آمدن رضاشاه حکومت مرکزی توانست تا اندازه‌ای نفوذ و قدرت خود را در سراسر ایران تأمین نماید. در این زمان سنندج بخشی از استان پنجم (استان کرمانشاهان بود). از سال ۱۳۴۰ به بعد استان کرمانشاه تقسیم شد به استان کردستان و استان کرمانشاهان و سنندج به عنوان مرکز ---------- و اداری استان کردستان، مهمترین و بزرگترین شهر استان جدید التاسیس کردستان بود.
موقعیت و تقسیمات کرمانشاه

از سال ۱۳۴۶ نیز فرمانداری کل لرستان تاسیس گردید و شهرهای لک نشین، استان کرمانشاهان (جنوب رود سیمره) به فرمانداری جدید به مرکزیت خرم آباد پیوستند، که بعدها تبدیل به استان مستقلی به نام استان لرستان گردید.
مردم‌شناسی:
استان کرمانشاه یکی از استانهای کردنشین کشور محسوب می‌شود.
کرمانشاه از دید گوناگونی آب و هوائی و قومی و مذهبی دارای تنوع زیادی است از لحاظ آب و هوایی دارای چهار فصل در یک زمان است برای نمونه قصر شیرین دارای آب و هوای گرم و سنقر و پاوه دارای آب و هوای سرد و کرمانشاه دارای آب و هوای معتدل هستند در این استان قومیت‌های گوناگونی زندگی می‌کنند.
مذهب :
از دیدگاه مذهبی نیز دارای گونه‌گونی بسیار زیادی است. به طور مثال پیروان کیشهای شیعه، سنی، اهل حق (یارسان)، مسیحی (ارمنی)، آشوری، و یهودی در این استان در کنار هم زندگی می‌کنند.
زبان :
گویشهای مختلفی که در استان کرمانشاه رواج دارد ریشه در زبان کردی دارد. زبان کردی دارای چهار شاخه اصلی است و شصت گونه گویشی را در بر می‌گیرد که چهار شاخه اصلی زبان کردی شامل کرمانجی شمال، کرمانجی جنوب، کردی کرمانشاهی و اورامی و گوران است که هر یک گویشهای خاصی را شامل می‌شود. جاف جوانرود، سورانی، پاوه‌ای، ژاو رودی، لهونی، بالاجوبی، کلهری، لکی، فارسی کرمانشاهی، اورامی، گوران، ترکی سنقری، لری و لکی را از رایج ترین گونه‌های گویشی در استان کرمانشاه برشمرد.
زبان کردی و فارسی کرمانشاهی در شهر کرمانشاه از رایج‌ترین زبان‌ها می‌باشند. و در استان گویش‌های کردی کرمانشاهی، زنگنه، سنجابی، گورانی، کلهری، لکی، فارسی کرمانشاهی جافی در شهرهای جوانرود، روانسر، ثلاث باباجانی، بخش‌هایی از پاوه و سرپل ذهاب. و ترکی آذربایجانی نیز در سنقر رواج دارد.
صنایع کرمانشاه :
کرمانشاه ۵/۱ درصد مساحت کل ایران را تشکیل می‌دهد و از لحاظ رتبه صنعتی در بین ۳۰ استان ایران هجدهم است. ۶۰ درصد صنعت استان در شهرستان کرمانشاه متمرکز است.
پتروشیمی کرمانشاه، مجتمع شیمیایی بیستون، باختر بیوشیمی و کیمیای غرب‌گستر، سیمان غرب، چینی کرد، کاشی بیستون و کاشی کرد از مهم‌ترین واحدهای صنعتی استان است.
پالایشگاه آناهیتا، پلیمر کرمانشاه، سیمان سامان، ذوب آهن فرامان، کاغذ کاوه و کاشی کاژه از جمله طرحهای در دست احداث استان می‌باشد.
موقعیت اقتصادی و اجتماعی :
استان کرمانشاه یکی از مناطق عشایری ایران است و به علت شرایط اقلیمی محصولات کشاورزی متعددی تولید می‌شود. صنایع این استان به دو گروه صنایع دستی و ماشینی تقسیم می‌شود که بزرگترین صنعت کارخانه‌ای این استان تصفیه خانه نفت می‌باشد.از نظر ذخائر معدنی نیز این استان حائز اهمیت می‌باشد که عمده‌ترین آنها عبارتند از آهن، سرب، گوگرد، آلومیت، کوارتزیت و غیره.

استان کرمانشاه با وسعتی در حدود ۲۴۴۳۴ کیلومتر مربع در میانه ضلع غربی کشور قرار گرفته است. این استان از شمال به استان کردستان ، از جنوب به استانهای لرستان و ایلام ، از شرق به استان همدان و از غرب به کشور عراق محدود شده است.
استان کرمانشاه در سال ۱۳۷۵ دارای ۱۱ شهرستان، ۱۹ شهر، ۲۴ بخش، ۸۳ دهستان و ۲۷۹۳ آبادی دارای سکنه بوده است. شهر کرمانشاه مرکز استان کرمانشاه میباشد و شهرستانهایی این استان عبارتند از: اسلامآباد غرب،پاوه، جوانرود، سرپل ذهاب،سنقر،صحنه، قصر شیرین،کرمانشاه، کنگاوور، گیلانغرب و هرسین.
استان کرمانشاه ناحیهای کوهستانی است که بین فلات ایران و جلگه بین النهرین قرار گرفته و سراسر آن را قله ها و ارتفاعات سلسه کوههای زاگرس پوشانده اند و در محدوده این استان به صورت مجموعهای از رشته کوههای موازی پدیدار گشته که دشتهای مرتفع کوهستانی درمیان آنها شکل گرفته و بستر گذرگاههای مهم زاگرس را به وجود آورده است.
قدمت سکونت در محدوده استان فعلی کرمانشاه به هزاره قبل از میلاد میرسد در آثار سارگن- شاه اکد- که از سال ۲۰۴۸ تا ۲۰۳۰ قبل از میلاد بر جنوب بین النهرین فرمان رانده، از مردم زاگرس به عنوان ( آریزان یاغی) یاد شده است . به استناد کتیبه های بابل ، آشور و عیلام ساکنان دامنه های زاگرس طوایفی به نامهای لولوبی، گوتی، مانایی، فایری، آموا و پارسوآ بودهاند. در خصوص اصلو نژاد این طوایف، نظرات متضادی ابراز شده است، طوایف آمادا و پارسوآ آریایی، و طوایف گوتی و کاسی نیز به احتمال زیاد آریایی ثبت شده اند ولی محققان در آ‎ریایی بودن لولوبیها و ماناییها تردید دارند.
صنایع دستی:
کرمانشاه از دیر باز به سبب موقعیت خاص جغرافیایی و نیاز اهالی به لوازم و مواد اولیه زیستی مرکز صنایع دستی بوده است و در بین مردم بومی، افرادی مستعد و ماهر در هر رشته پرورش یافته اند . از طرف دیگر شیوه معیشت عشایری استان زمینه های مساعدی را جهت گسترش صنایع دستی فراهم نموده است که اهم آنها عبارتند از : قالی ، گلیم ، جاجیم ، جولایی ، موج ، چیغ ، انواع گیوه ، صنایع دستی چوبی ، قلمزنی ، حکاکی ، تسبیح سازی ، شیشه گری ، حجاری ، فلز کاری ، نمد مالی ، چرم سازی و انواع جانماز ، جوراب ، کلاه ، جلیقه دستباف که تولید آن ها در بیشتر روستاها و شهرهای استان رایج است.
بناهای یادبود تاریخی :
معبد آناهیتا ، کنگاور
کتیبه بیستون ، کرمانشاه
گور دخمه دربند ( غارهای گور) ، سنقر
بازار کرمانشاه ، کرمانشاه
طاق بستان ( طاق قوسی ) ، کرمانشاه
بناهای یادبود مذهبی:
مسجد عماد الدوله ، کرمانشاه
مسجد جامع کرمانشاه ، کرمانشاه
مرکز عزاداری معاون الملک ، کرمانشاه
جاذبه های طبیعی :
چشمه نیلوفر ، کرمانشاه
غار قوری قلععه ، پاوه
فرهنگ و هنر:
صنایع دستی
موزه کرمانشاه ، کرمانشاه