احمد بن محمد بن عبدالله زردی مشهور به علامه زردی

علامه زردی (م 338ق)

     احمد بن محمد بن عبدالله زردی مشهور به علامه زردی منسوب به زرد یکی از روستاهای بین  اسفراین و نیشابور است. علامه زردی، مردی ادیب و لغوی و در این دیار و در عصر خویش به لحاظ بلاغت و پیشرفت در معرفت اصول و ادب یگانه عصر خویش به شمار می‌رفت. وی از نظر جسمی مردی ضعیف البنیه و مریض احوال بود و بر ماده الاغ لاغری سوار می‌شد و هر گاه لب به سخن می‌گشود، علما و مردم از قدرت سخنوری‌ و فصاحت کلامش متحیّر می‌شدند که چگونه این انسان ضعیف و بیمار این گونه فصیح، بلیغ و آگاه سخن می گوید و بر اصول ادبی تسلط دارد؟ علامه زردی از محضر علما و دانشمندان نامداری چون ابو عبدالله محمد بن مسیّب ارغیانی (م. 315 ه.ق) و ابو عوانه یعقوب بن اسحاق (م. 316 ه.ق) و نزدیکان آنها احادیث بسیاری را استماع کرد و خود در زمره بزرگان علم حدیث درآمد. وی از ادبا و علمای معروف بود که در مدرسه دارالسنه نیشابور درس می‌گفت و املای حدیث می‌کرد.

    از علامه زردی به دلیل تسلط و تبحرش در علم ادب و بلاغت، سخنان پندآمیز و حکمی زیادی به جای مانده است از جمله ابوحاکم نیشابوری یکی از شاگردانش از وی روایت کرده که می گفت:«آنگاه که خداوند تبارک و تعالی، سیاست خلق خود را به یکی از بندگان خویش مفوّض فرماید، او را به موهبت خاص مخصوص کند و توفیق رفتار صحیح به او اعطا نماید و با الهام خود او را معین باشد، چه رحمت خدای تعالی هر چیز را فرا گرفته است.» و در جایی دیگر از وی روایت شده است:« العلم علمان، علم مسموع و علم ممنوح... علم بر دو گونه است: علمی که از دیگران می شنوند و علمی که آن را به آدمی ارزانی داشته اند.»

     ابوبکر، احمد بن محمد بن سفیان بن یعقوب بن ابی الزرد زردی، جدِّ اعلای علامه زردی است. علامه زردی از احمد بن عبید بن ناصح روایت می‌کرد و ابوبکر محمد بن ابراهیم بن مقری از وی روایت می‌نمود. علامه زردی سرانجام در ماه شعبان سال 338 ه.ق در نیشابور چشم از جهان فروبست.

 (یاقوت حموی ، 1381 ، ج 1ص 610، فسنقری و شاهد ،1381 ،ص 101)

علامه زردی, خراسان شمالی, مشاهیر ,مفاخر, بزرگان, بجنورد ,اسفراین

محمد بن ابراهیم جاجرمی (م 613ش)

    محمد بن ابراهیم بن الفضل سهلی جاجرمی  در بامداد روز جمعه یازدهم رجب 613 در نیشابور چشم از جهان فروبست. از محمد بن ابراهیم جاجرمی در منابع به عنوان امام شافعی، فاضل متفنّن و مبرّز یاد شده است. وی برای کسب حدیث و طلب علم به نیشابور که مرکز فقهی و علمی آن زمان محسوب می شد ، رفت و در آن شهر اقامت گزید. پس از اتمام تحصیل به علم آموزی به دیگران و تالیف کتب دینی همت گماشت. محمد سهل جاجرمی کتاب کفایه را در فقه به رشته تحریر درآورد، همچنین کتاب ایضاح الوجیز (در دوجلد) را در تهذیب نفس و توصیه های اخلاقی نگاشته است. ابن خلکان در کتاب وفیات الاعیان درباره سهلی جاجرمی نگاشته است: « در دمشق خط او را بر کتابی بدیدم که احادیث مسطوره در مهذّب و لغات مشکله را شرح و جماعتی از فقهای نیشابور در بیست و چهارم ذوالحجه سال 612 ق آن را از وی شنیده بودند.»

 (مدرس تبریزی، 1374، ج 1، ص 377، آقاملایی، 1389، ص 162.)

محمد جاجرمی, خراسان شمالی, بجنورد ,جاجرم, مشاهیر, مفاخر ,بزرگان

سردار شهید سید نور الله یزدانی

نورالله یزدانی (ت 1337ش – م 1363ش)

    سردار شهید سید نور الله یزدانی در تابستان 1337شمسی در روستای ناظر آباد (کشک آباد) شهرستان بجنورد استان خراسان شمالی به دنیا آمد. پدرش سید میرزا؛ نام پدرش را بر او نهاد، نور الله، پدر را به یاد پدرش که از مردان خوب روزگار بود، می انداخت. دوران کودکی وی در کنار پدر و مادرش، مثل تمام بچه های روستا گذشت و فقط تصویری از یک کودک چند ساله ساکت و مظلوم در ذهن اهالی روستا باقی ماند. سید نور الله دوران ابتدایی را در روستا درس خواند. پدرش کشاورزی می کرد و مادر با خیاطی و خشت مالی و گاه کمک به شوهر در کشاورزی، روزگار می گذراند. نور الله بزرگ و بزرگ تر می شد. اهل دعوا و جار و جنجال و سر و صدا نبود که برای خانواده اش مشکل ساز شود. از 6-7 سالگی روزه گرفتن را تمرین می کرد و به مسائل و احکام دین علاقه فراوان داشت. پنجم ابتدایی را که تمام کرد، چون در روستا مدرسه راهنمایی نبود و مجبور بود برای ادامه تحصیل به شهر برود، ترک تحصیل کرد.

    فاصله این دوره تا رفتن به خدمت مقدس سربازی را کشاورزی می کرد. گاه دامداری، حتی مدتی تعمیرکار دوچرخه بود. شهید سید نور الله قبل از جنگ به خدمت سربازی رفت و در تهران خدمت کرد. بعد از پایان دوران سربازی ازدواج کرد. مدتی زیادی از دوران نامزدی اش نگذشته بود که ناغافل بیماری به سراغش آمد و هر دو پایش فلج شد. به علت این که در روستا و حتی در شهرستان بجنورد، امکانات پزشکی وجود نداشت، در بیمارستان امام رضا (ع) مشهد بستری شد. مدتها بستری شد و آزمایشات مختلف نتیجه نداد، نور الله، خسته و مستاصل به خانه منتقل شد و پدر و مادر وظیفه نگهداری از او را به عهده گرفتند. نور الله از این که روی دوش پدر و مادر به هر طرف می رفت و نمی توانست کارهای شخصی اش را انجام دهد، غمگین و ناراحت بود. چند سال به این منوال گذشت تا این که در اوایل جنگ تحمیلی، صدای مارش عملیات را از رادیو شنید. دلش می گیرد و به علت این که در تمام دوران نوجوانی و جوانی اش مرتب قرآن تلاوت می کرد، متوسل به خدا، کلام خدا و پیامبران و امامان می شود و خوب می شود.

   سردار شهید سید نورالله یزدانی در سال 1360 بعد از بهبودی، برای ادای دین و نذر به جبهه می رود. عضو تیپ ویژه شهدا می شود و بعد از گذراندن دوره های طاقت فرسای آموزش در پادگان امام حسین (ع) تهران به جبهه کردستان اعزام می شود.  با وجود سواد پایین، از مدیریت بالای اجرایی و فرماندهی برخوردار بود و در بسیاری از عملیات با تدبیر خاصی به موفقیت رسید. وی در 15 دی 1363 به عنوان فرمانده گردان از تیپ ویژه شهدا، در عملیات سختی در روستای سرو به دست نیروهای ضدانقلاب دمکرات می افتد. در مدت زمان کوتاهی که اسیر می شود، او را به سخت ترین شکل شکنجه می کنند و بعد به شهادت می رسانند.

فرازی از وصیتنامه شهید یزدانی:

   « با سلام و درود به امام زمان (عج) و نائب بر حقش امام خمینی، خلاصه وصیتم را عرض می کنم: اول وصیتم به ملت شهید پرور ایران هیچگاه و در هیچ زمانی امام امت را تنها نگذارید. بعد از آن وصیتم به پدرم، پدرجان اگر نتوانستی خودت هم از این دریای نعمت فیض ببری و به جبهه ها قدم بگذاری و اگر مشکلات زندگی نگذاشت شما این کار را بکنید، خواهش دارم از شما که نشود مزاحم برادرانم شوید، بگذارید آنها هم از این دریای نعمت بهره مند شوند و این وصیتم به مادرم، مادر عزیز از این که از دوری من رنج می بری، باید مرا ببخشی. از این که شما را گذاشتم و مدت دو سال است که به کردستان آمدم، بدان که فقط و فقط برای رضای خدا به اینجا آمده ام، باید شما به بزرگواری خودتان مرا ببخشید، مادر عزیزم از تو می خواهم که اگر توانستم راه بسته شده کربلا را برایت باز می کنم و اگر نتوانستم و لیاقت شهادت را پیدا کردم خواهشی از شما دارم که دست یتیمانم را بگیرید و به کنار قبر اباعبدالله الحسین (ع) ببرید و سلام مرا به آقا امام حسین (ع) برسانید.

 وصیت دیگری به همسرم دارم، همسر عزیز من در این زندگی کوتاه خیلی تو را اذیت کردم، اذیت که نه، ولی وظیفه ام را انجام دادم، وظیفه ام بود و قول به خدا داده بودم که به کردستان بروم، آمدم و شما را ترک کردم و فقط برای رضای خدا بوده است و چیز دیگری در بین نبوده است. اگر از من ناراحتی دیده اید باید به بزرگی خودتان مرا ببخشید و دیگر وصیتی به آن برادرانی دارم که جنازه ام را حمل می کنند و از شما خواهش دارم که این وصیتم را عمل کنید: 1- از شما می خواهم که چشمانم را باز بگذارید تا این کوردلان بدانند که من کورکورانه این راه را انتخاب نکردم. 2- دستانم را از تابوت بیرون بگذارید تا دنیا پرستان و پول پرستان و دنیا طلبان بدانند که چیزی با خود از این دنیا نمی برند و مشتانم را گره کنید تا منافقان و ضد انقلاب ها بدانند که حتی جنازه ام تسلیم آنها نخواهد شد و با آنها مبارزه خواهد کرد. دیگر عرضی ندارم و خواهشم از تمام مردم ایران در این حال همین است که نکند امام عزیزمان را تنها بگذارید که فردا روز قیامت فاطمه زهرا(س) یقه شما را بگیرد و بگوید چرا فرزند مرا تنها گذاشتید و در آنجا دیگر هیچ جوابی ندارید. باز هم به شما توصیه می کنم که امام عزیزمان را تنها نگذارید، شما برای بازدید هم شده یک بار به این جبهه ها بیاید و ببینید رزمندگان اسلام در این جبهه ها چه حماسه ها می آفرینند و شب ها در دعای توسل و دعای کمیلشان در راه معبودشان، چه راز و نیازهایی دارند و یک پیام برای کوردلان دارم که شما این قدر توطئه کردید عزیزانمان را از دست ما گرفته اید چه بهره ای گرفته اید و یک لحظه بنشینید و فکر کنید و ببینید که از این که جوان های ما را به شهادت رسانده اید چه نصیبتان شده است به جز این که در تاریخ رو سیاه خواهید ماند چیزی دیگر عاید شما نخواهد شد دیگر عرضی ندارم. والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته »

 (سلیمی، 1386، جلال دوست، 1392، صص 89 و 90. )

نورالله یزدانی, یزدانی ,خراسان شمالی, مشاهیر ,مفاخر ,بزرگان ,بجنورد ,شهید, سردار